Det var en gang en fisker som hadde fire barn, og han hadde det svært trangt økonomisk. Han eide ikke annet enn en båt. En dag seilte han under et berg med båten sin, og plutselig ropte en stemme fra berget:
«Kom opp hit til meg, så skal du få fisk.»
Fiskeren gikk ut av båten og undret seg over hva dette kunne være. Han klatret opp i berget, og der åpnet det seg en dør. En stor mann sto i døråpningen og sa:
«Nå skal du dra hjem igjen og legge ut garnene dine i kveld, så skal du få fisk.»
Fiskeren syntes dette var merkelig, men bestemte seg for å prøve. Neste morgen dro han opp så mye fisk at han fylte hele båten, og kom hjem rik på fisk som aldri før.
Dette fortsatte i et par år, og fiskeren fikk stadig mye fisk. Han tjente godt og kjøpte seg til slutt en gård. Da kona skulle ha barsel, ba fiskeren tjenestegutten sin om å invitere «naboen» deres fra Hofjell til festen. Men fiskeren advarte gutten:
«Hvis du kunne be ham på en måte så han ikke kommer, ville det være fint. For jeg tror det kommer noen fine folk til barsel, og det ville være upassende om han var her, siden han er et troll.»
Gutten dro til Hofjell og banket på. Trollet kom ut og inviterte ham inn. Gutten forklarte at han skulle be til barsel.
«Å, skal det være barsel?» sa trollet. «Men siden så fine folk som meg blir bedt, er det vel flere som kommer?»
«Ja, kongen kommer,» sa gutten, «og biskopen også, og til og med Sankt Peter.»
«Skal Sankt Peter komme?» sa trollet. «Men jeg og Sankt Peter er ikke venner, vet du.»
Gutten fortsatte å fortelle om festen, og nevnte at tordenen skulle være trommeslager. Da bestemte trollet seg for ikke å komme, siden tordenen en gang hadde skadet ham.
Før gutten dro, ga trollet ham en sekk full av gullmynter som faddergave. Gutten returnerte til fiskeren med den gode nyheten og gaven. Fiskeren ble overlykkelig og rik. Til slutt giftet gutten seg med fiskerens datter, og de holdt et stort bryllup.
Fiskaren
Det var ein fiskar som ha’e fire born, og det var fælt smått for honom, han åtte ‘kje anna hell ein båt. Så siglde han såleis under eit berg med denna båten sin, og så ropa det eitt oppi berget til honom og seier:
«Kom her opp til meg, så skal du nok få fisk.»
Han steig utor båten og undrast hott detta kunna no vera for slag. Så reiste han opp i berget, og så kjem der opp ei dynn i berget, og ein stor mann stod der i dynni. Så seier mannen dette:
«No skal du fara heim att og leggje ut garni dine i kveld, så skal du nok få fisk.»
Han totst no detta var underleg, men han ville då prøve. Om morgonen tok’n så ustøytte mykje fisk at han fylte båten, og kjem heim att så mektig og rik med fisk at det var ei syn.
No gjekk dette på seg nokonkvonsinn, og han heldt på og fekk mykje fisk, og det leid av eit par års tid, og han drog seg og kom seg uhyreleg, så han kaupte seg ein jordveg og levde mykje godt. Så laga kjerringi til barsøls. Så seier han dette med tenestguten sin:
«No lyt du til Hofjøll der mi plaga fiske, og beda grannen kons til barsøls; du veit då hott det er for ein, du veit mi plaga kalle’n Hofjøllgubben,» sa’n.
«Ja det skal eg,» sa guten.
Men så seier mannen dette: «Når du no kunna beda han såleis at han ikkje kom, vøre det vel; for eg tenkjer at det kjem nokre gilde folk til barsøls, dermed så vøre det ulagleg at han var her, for det er no eit troll,» sa ‘n.
«Ja, eg skal prøve,» sa guten.
Ja, så kjem guten til Hofjøll. Så banka han på. Så kjem Hofjøllgubben ut til honom og bad honom inn.
«Hott skal du i dag,» seier Hofjøllgubben.
«Å, eg skulle beda til barsøls,» seier ‘n, «om du ville vera så snill å koma.»
«Å hå, stend det så til,» seier Hofjøllgubben, «at der skal vera barsøl? Men etter det at det skal bedast så gilde folk som eg, så er det vel fleire som skal koma.»
«Ja ha, det er det,» seier guten.
«Kven er det då som kjem fleire, då?» seier Hofjøllgubben.
«Å d’er kongen,» seier guten, «og så er bispen au med, og så Sante Per.»
«Skal Sante Per au koma?» seier ‘n, «men eg og Sante Per er kje vener, kan du tru.»
«Nei, det kunna så vera,» seier guten.
«Å ja, eg kan ‘a koma, det er då kje verre hell eg kan då
sitje i ei vrå
og lyde derpå
med Sante Per prekar. Men etter der skal no vera så mykje storfolk,» seier Hofjøllgubben, «så skal der vel vera musikk au?»
«Ja, det skal der.»
«Ja, men kven skal då vera trommeslagaren, med der skal vera musikk?»
«Tora skal vera trommeslagar,» seier guten.
«Ja, då kan eg slettes inkje koma. Vil du helse grannen min at han lyt halde meg orsaka.»
«Jau, det skal eg nok,» sa guten.
«For tora pila etter meg ei gong med trommekolven sin og slo av meg lårbeinet. Sjå hera, eg haltar enno.»
«Ja, eg skal nok helse heim att at du bed deg orsaka, men desse veit eg skal koma til barsøls,» seier guten.
«Men når der er no så stort eit lag og så gilde folk, så plaga dei vel gjeva faddergåver,» seier Hofjøllgubben.
«Ja, det er no jamt skikk, det,» seier guten.
«Du lyt vera med meg hera ut i koven,» seier Hofjøllgubben.
Ja, guten tek seg ein sekk han bar under handi og gjeng av uti koven med Hofjøllgubben. Så let ‘n opp ei stor kiste då, og den var full av gullpening; så tek ‘n ei stor komskota, og tek så nedi denne gullkista si ei skota.
«Plag’ dei gjeva meir?»
«Å, somme meir, og somme minder, d’ er både som dei unner og som dei er gilde til.»
Så tek ‘n ei nyttug skota til. «Plaga dei no gjeva meir?»
«Å, kongen gjev alltid meir.»
Ja, tre’e skota kjem endå sværare. Så var guten til og lyfte på sekken, så kjende han det var kje meir hell han var kar til orke sekken.
«No plaga dei kje gjeva meir,» seier guten, «no er eg hugheil på at du er over dei alle.»
Så helsa guten på Hofjøllgubben og takka for seg. Så kjem ‘n heim att til husbonden sin – til fiskaren – og fortel hoss’ det hev gjenge med ‘n med Hofjøllgubben. Så blei mannen så glad, og så blei han så rik at det var ei syn. Så fekk guten dotter til fiskaren; og så drakk dei gjestebod.